Hautier Eugénie ( 1822-1909 )
Eugénie Anne Hautier werd op 13 oktober 1822 in Rennes geboren als dochter van een artillerieofficier, Alexandre-François-Eugène Hautier. In februari 1834, zij was toen 11½ jaar oud, werd zij toegelaten tot de school van het Legioen van Eer in Saint-Denis, bij Parijs. Deze instelling ontving de dochters van hogere officieren die lid waren van de orde van het Legioen van Eer. Het was in deze instelling, waar zij tot haar 17de zou blijven, dat haar artistieke opleiding begon. In de jaren 1830 bestond de opleiding inderdaad uit "arts d'agrément" (muziek, tekenen en dans). In Saint-Denis was tekenen een belangrijke discipline. Toen Eugénie Hautier er leerling werd, stond het onderwijs onder toezicht van Jean- Baptiste Paulin Guérin, een historieschilder van naam.
Dit onderwijs had een tweeledig doel. Enerzijds stelde het een initiatie in de kunsten voor die typisch was voor de opvoeding van een jonge vrouw uit de bourgeoisie. Anderzijds vormde het de eerste stap voor een artistieke opleiding met een opening naar de praktijk van de schone kunsten, die beroepsperspectieven in het domein kon bieden. Hautiers artistieke opleiding hield niet op toen ze het Legioen van Eer verliet. Door zich te specialiseren in de laatste jaren van haar studies in Saint-Denis "konden een aantal kostgangers professionele schilders worden zodra ze hun schoolopleiding beëindigd hadden".
Eugénie Hautier bezocht de ateliers van verschillende bekende Parijse schilders alvorens voor zichzelf te kiezen als kunstenaar. Zij wordt leerlinge van Henry Scheffer, een van "de meest gevraagde professoren voor vrouwen", en ook van Joseph-Nicolas Robert-Fleury en Eugène Isabey, twee historieschilders. In 1848 begon zij haar werk tentoon te stellen in de Salon van Levende Kunstenaars in Parijs
Hautier stelde haar werk niet alleen tentoon op de Parijse Salon maar ook in de provincies, terwijl ze haar productie diversifieerde: naast portretten presenteerde ze schilderijen van bloemen of fruit, stillevens, interieurs of historische taferelen. Zoals een aantal andere kunstenaars uit die periode, was zij ook kopiist in het kader van bestellingen of aankopen van kunstwerken van
/ door de staat (voornamelijk van Spaanse meesters zoals Velasquez, een invloed die in haar schilderijen voelbaar is). Hoewel ze een artieste op de achtergrond bleef, verwierf ze een zekere bekendheid door haar picturale productie en sleepte ze verschillende prijzen en medailles in de wacht als gevolg van verschillende tentoonstellingen.
Hautier opende in 1860 met financiële steun van de gemeente een tekenschool voor meisjes en volwassen vrouwen in Parijs. Daarmee gaf ze de aanzet tot een golf van soortgelijke instellingen die in de jaren 1860 in de Franse hoofdstad werden opgericht en tot een toenemende betrokkenheid van vrouwelijke kunstenaars bij het onderwijs. Eugénie Hautier was een van de weinige vrouwen die zich manifesteerde in het kader van de grote enquête over het beroepsonderwijs die het Franse ministerie van Handel in de jaren 1863-1864 hield: hier presenteerde zij niet alleen haar tekenschool, die overigens een goede reputatie genoot, maar ook het project van een vakschool die zich op de industriële kunsten richtte. Deze school, gericht op grafische vorming en productieve arbeid, werd opgericht in de tweede helft van de jaren 1860. De tekenschool van Hautier verwierf al snel een goede reputatie. Ze verwierf bekendheid tijdens schooltentoonstellingen georganiseerd door de Centrale Unie van Schone Kunsten Toegepast op de Industrie. In 1870 wordt Eugénie Hautier benoemd tot inspectrice van het tekenonderwijs in de Parijse scholen, in het kader van de oprichting van een specifieke dienst voor de inspectie van lagere meisjesscholen. Ze treedt toe tot een (klein) college van gemeente-inspecteurs dat voordien uitsluitend uit mannen bestond, en blijft er de enige vrouw tot in 1881. In deze functie heeft zij een beslissende rol gespeeld in de organisatie en de ontwikkeling van het tekenonderwijs voor meisjes in de Parijse lagere scholen gedurende de jaren 1870.